Zatkany nos, ból głowy czy ucisk twarzy to objawy, które mogą wskazywać na zapalenie zatok. Choć zwykle choroba ta ustępuje w ciągu kilku dni, w sprzyjających okolicznościach może rozwinąć się w postać przewlekłą, dokuczając przez wiele miesięcy. Kiedy zapalenie zatok trwa dłużej niż powinno i jak leczyć obie postacie tej choroby?
Jak odróżnić ostre i przewlekłe zapalenie zatok?
Ostre zapalenie zatok ma najczęściej podłoże wirusowe, a w rzadkich przypadkach także bakteryjne. Najczęściej ustępuje samoistnie w ciągu 7-10. dni i nigdy nie trwa dłużej niż 12 tygodni. Objawy pojawiają się nagle i obejmują:
- ból głowy i twarzy w okolicy zatok,
- blokadę nosa,
- upośledzenie węchu,
- uczucie rozpierania twarzy,
- gorączkę, zmęczenie, złe samopoczucie.
Z kolei przewlekłe zapalenie zatok rozpoznaje się, gdy objawy utrzymują się przez co najmniej 12 tygodni bez przerwy. Są one podobne, jak w przypadku postaci ostrej, przy czym przeważają dolegliwości miejscowe, takie jak przewlekły katar, uczucie zatkanego nosa, zaburzenia węchu i ucisk w głowie. Czynniki ryzyka rozwoju przewlekłego zapalenia zatok to m.in.:
- wady anatomiczne, np. krzywa przegroda nosowa,
- alergia wziewna,
- polipy nosa,
- zaburzenia odporności[1].
Leczenie ostrego i przewlekłego zapalenia zatok
Ponieważ ostre zapalenie zatok w większości przypadków ma podłoże wirusowe, leczenie polega na łagodzeniu uciążliwych objawów za pomocą:
- płukania nosa z wykorzystaniem specjalnych butelek oraz roztworów do irygacji – celem jest oczyszczenie śluzówki z zalegającej wydzieliny,
- leków przeciwbólowych, np. ibuprofenu – w przypadku gorączki, bólu głowy czy ucisku twarzy. Preparaty te hamują rozwój stanu zapalnego, który odpowiada za wspomniane objawy,
- nebulizacji – na zatkane zatoki stosuje się roztwory hipertoniczne chlorku sodu (np. 3%), które wspomagają upłynnianie wydzieliny i ułatwiają oczyszczenie nosa[2].
Oprócz tego wykorzystuje się fitoterapię, np. lek na zatoki zawierający olejki eteryczne – eukaliptusowy, mirtowy, cytrynowy i pomarańczowy. Zawarte w nich składniki aktywne mają właściwości odkażające i przeciwzapalnie, przez co mogą wspomóc organizm w walce z infekcją.
Jednak przede wszystkim działają one nazgromadzony w zatokach śluz – pobudzają sekrecję wodnistego płynu, który rozrzedza gęstą wydzielinę, przez co łatwiej usunąć ją z zatok. Co więcej, wzmacniają także ruchy rzęsek pokrywających nabłonek dróg oddechowych, których zadaniem jest transport śluzu na zewnątrz. Dzięki temu mogą złagodzić uciążliwy katar i odetkać zatoki, poprawiając tym samym samopoczucie i łagodząc objawy choroby[3].
Pamiętajmy, że antybiotyki są wskazane jedynie w przypadku podejrzenia infekcji bakteryjnej, na którą wskazują objawy utrzymujące się powyżej 10. dni, ciężki przebieg choroby lub jej nawrót po poprawie.
W przypadku przewlekłego zapalenia zatok leczenie skupia się na długotrwałym hamowaniu stanu zapalnego i usuwaniu przyczyn choroby. Podstawą są miejscowe glikokortykosteroidy w aerozolu, codzienne płukanie nosa oraz eliminacja czynników ryzyka, np. alergii czy refluksu żołądkowo-przełykowego.
Skuteczna terapia zapalenia zatok obejmuje różne metody i leki, działające na poszczególne objawy choroby. W większości przypadków domowe leczenie pozwala zwalczyć infekcję, jeśli jednak dolegliwości utrzymują się długo lub narastają, warto skonsultować się z lekarzem.
[1] Wachnicka-Bąk, A., Lipińska-Opałka, A., Będzichowska, A., Kalicki, B., & Jung, A. (2014). Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10(1): 25-31.
[2] Arcimowicz, M. (2021). Ostre zapalenie zatok przynosowych w codziennej praktyce. Otolaryngologia Polska, 75(4): 40-50.
[3] Nurzyńska-Wierdak, R. (2015). Terapeutyczne właściwości olejków eterycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 25(1): 1-19.
Tagi
Udostępnij artykuł
